Dieta ketogeniczna a cukrzyca typu 1

Jak przebiega zwykłe leczenie cukrzycy typu 1?

Leczenie polega na codziennym stosowaniu insuliny bazowej, formy insuliny o opóźnionym uwalnianiu, która jest potrzebna do pokrycia własnej produkcji glukozy przez wątrobę, procesu zwanego glukoneogenezą. Ponadto, ponieważ tradycyjne zalecenia dietetyczne nie ograniczają węglowodanów, ich spożycie powinno być kompensowane dodatkową dawką insuliny. Innymi słowy, oprócz insuliny podstawowej, pacjenci potrzebują insuliny w bolusie po posiłkach, aby pokryć ilość spożytych węglowodanów i białka [1].

Zastosowanie insuliny w bolusie daje pacjentowi możliwość spożywania wszystkiego, od słodyczy po ciasta, lody, ciastka i pizzę. Pozornie wydaje się to wyzwoleniem, ale stosowanie insuliny w wyższych dawkach nie jest wolne od ryzyka. Dziesięciolecia monitorowania pacjentów i badań wykazały, że im więcej insuliny przyjmuje diabetyk, tym bardziej podatny jest na choroby serca i powikłania metaboliczne.

Jednym z największych mitów żywieniowych jest to, że diabetycy typu 1 muszą spożywać i liczyć węglowodany. Ostatnie badania wykazały jednak, że stosowanie diety ketogenicznej może mieć pozytywny wpływ na pacjentów z cukrzycą typu 1. Poza tym, gdy występuje duże spożycie węglowodanów i hiperglikemia, ryzyko kwasicy ketonowej jest większe.

Czym jest kwasica ketonowa?

Kwasica ketonowa to stan metaboliczny związany z patologicznie wysokim stężeniem ciał ketonowych w surowicy i moczu. Niektóre z czynników, które mogą przyspieszyć rozwój skrajnej hiperglikemii, a następnie kwasicy ketonowej, to infekcja, stres, nieprzestrzeganie zasad insulinoterapii, ostre choroby, takie jak zawał mięśnia sercowego, posocznica i stosowanie niektórych leków, takich jak glukokortykoidy lub atypowe leki przeciwpsychotyczne, które mogą wpływać na metabolizm węglowodanów [2].

W kwasicy ketonowej stwierdza się wysoki poziom glukozy w osoczu (powyżej 240 mg/dl) i ciał ketonowych (często powyżej 10 mmol/l do 20 mmol/l), a także pH krwi poniżej 7,3. Ten nagły przypadek medyczny występuje znacznie częściej, jeśli pacjent spożywa węglowodany bez ograniczeń.

Jeśli wysoki poziom glukozy jest szkodliwy, innym podejściem byłaby dieta z ograniczeniem węglowodanów. Kilka badań wykazało korzyści ze stosowania diety ketogenicznej u pacjentów z cukrzycą typu 1. Celem tego podejścia jest uniknięcie hiperglikemii, zmniejszenie zapotrzebowania na dodatkową insulinę i ryzyka chorób metabolicznych.

Czym jest dieta ketogeniczna?

Dieta ketogeniczna to odwrócenie obecnej piramidy żywieniowej, w której zamiast diety bogatej w węglowodany, jest ona bogata w tłuszcze. Wynikające z tego ograniczenie węglowodanów obniża poziom glukozy we krwi i zapotrzebowanie na insulinę. Gdy tłuszcze zaczynają być wykorzystywane jako główne źródło paliwa w wątrobie, rozpoczyna się produkcja ciał ketonowych, proces znany jako ketogeneza. Trzy główne ciała ketonowe to aceton, acetooctan i β-hydroksymaślan. Mogą być one wykorzystywane jako źródło energii przez wszystkie komórki zawierające mitochondria, w tym mózg i mięśnie [3]

Celem diety ketogenicznej jest uniknięcie kwasicy ketonowej i wejście w ketozę odżywczą, czyli stan, w którym stężenie glukozy we krwi wynosi poniżej 90 mg/dl, a stężenie ciał ketonowych w osoczu zwykle nie przekracza 3 mmol/l. Większość specjalistów pracuje z marginesem bezpieczeństwa między 0,6 a 1,5 mmol/l. Pacjenci muszą codziennie monitorować poziom glukozy i ciał ketonowych we krwi, aby zagwarantować bezpieczeństwo tego dietetycznego podejścia metabolicznego.

Poznaj Yvonne

Niedawno spotkałam dietetyka Yvonne Reuter w Szwajcarii, cukrzyka typu 1, który stosuje dietę ketogeniczną. W tym wywiadzie Yvonne opowiada o swoich doświadczeniach i o tym, dlaczego zaleca dietę ketogeniczną swoim pacjentom:

Ta modyfikacja diety pomaga zmniejszyć zmienność poziomu glukozy we krwi, poziom HbA1c i ilość insuliny wymaganej przy każdym posiłku, poprawiając jakość życia pacjentów. Yvonne i inni badacze są zdania, że dieta ketogeniczna jest bezpieczniejsza niż spożywanie węglowodanów i stosowanie wysokich dawek insuliny. Podkreślają, że pacjent musi być nadzorowany przez zespół endokrynologów i dietetyków w celu dostosowania diety i leków w razie potrzeby.

Inne choroby w których dieta keto ma zastosowanie

Dieta ketogeniczna może znaleźć zastosowanie w leczeniu znacznie większej ilości diet i schorzeń. jeśli szukasz więcej zastosowań diety ketogenicznej w leczeniu przeczytaj artykuł dieta keto w chorobie, gdzie szczegółowo wymieniamy poszczególne choroby.

Bibliografia:

[1] Gardemann, C., Knowles, S., & Marquardt, T. (2023). Managing type 1 diabetes mellitus with a ketogenic diet. Endocrinology, Diabetes & Metabolism Case Reports, 2023(3), 23-0008. Retrieved Nov 3, 2023, from https://doi.org/10.1530/EDM-23-0008 

[2] Ghimire P, Dhamoon AS. Ketoacidosis. [Updated 2023 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK534848/

[3] Dowis, K.; Banga, S. The Potential Health Benefits of the Ketogenic Diet: A Narrative Review. Nutrients 2021, 13, 1654. https://doi.org/10.3390/nu13051654